Quranda imamət - 11 (b)

Ona görə bunlar da müştərək idilər, dəvət iddiasının cərəyanına şərikli idilər. Bu beş kimsəni səhabələrdən ayırır. Səhabələr, mömin idilər, dindar idilər, Allaha və peyğəmbərə, iman gətirmişdilər. Amma bu mübahilə ayəsindən görünür ki, bu beş şəxs  təkcə mömin və dindar deyildilər. Onlar Risalətə də şərik idilər. Risalətdə və onun işlərində şərikdirlər. Bunlar aparıcılardırlar. Ona görə bunlara da deyirlər əgər düz deməsələr kazibdirlər yəni yalançıdırlar. Tamaşaçı yox elə peyğəmbərlə şərikdirlər. Bu mubahilə ayəsindən bizə məlum olan bir həqiqətdir.

Əhli-beytin ali məqamı

 Peyğəmbərin mubahiləsində digər cərəyan isə beş kimsəyə yüksək bir səviyyə göstərir. Baxın mübahilə iki cür cərəyan edə bilər. Bir budur ki, bir şəxs qarğış edir və bu qarğış başqasını tutur. Allah Taaladan başqasına lənət diləyir. Bir də budur ki, bir şəxs elə özü Allahın lənətinə şamil olsun. Yəni Allahın rəhməti insanda kəsilsin. Bir şəxsin ruhu o qədər böyük ola ki, onun istəyi ilə Allah öz rəhmətini digər birindən kəssin. Lənət ona deyirlər. Lənət onu məhv etmək ya öldürmək deməkdir. Və ya ona hər hansı bir rəhməti məhrum etməkdir. Lənət, yəni rəhmətdən məhrum olmaq. İstər varlıq rəhmətindən, məsələn: Allah bizi bir rəhmətdə yaradıb. Allah bizə sifətlər verib bu, ikinci rəhmətdir. Və mən bu yaranışımdan istifadə etsəm Allah mənə xüsusi rəhmətlər də verər. Mən xilqətəm Allah məni yaratdığı zaman məxluq olmuşam. Məxluqluğumu kamala tərəf dirçəldsəm Allah mənə nur verər, iman verər və.s verər, bunu sona çatdırar. O da rəhmətdir. Allah Taalanın rəhmanlığı, rəhimliyi vardır. Bunlar ikisi də rəhmətdir. İkisi də Allahın rəhmətindəndir. Biri ibtidai rəhmətdir, biri isə nəticə rəhmətidir. Mənə Allah tərəfindən verilən nemətlərə naşükürlük etsəm Allah onları mənim əlimdən alar. Məsələn, əql bir nemətdir ki, Allah onu mənə verib çox şərab içsəm o neməti əlimdən alar. Daha düşünə bilmərəm. Möhkəm şeyləri düşünə bilmərəm, istedadım əlimdən çıxar. Göz - günahla çox yaşasam, onlara gözlərimi istifadə etsəm əlimdən çıxar. Göz daha görməz. Günahlar, hərəsi öz sahəsində rəhmətin getmə səbəbidir, rəhmətin əlindən çıxmağıdır. Şükr etsəniz artırıram, naşükür olsanız mənim əzabım şiddətlidir, əlinizdən nemətləri alaram. Ola bilər ki, bir şəxs dua etsin və onun duası təsir etsin ki, Allahın rəhməti digər bir nəfərin əlindən çıxsın. Məsələn Həzrəti Nuh(ə) dua etdi. Allaha dedi ki, Allah yer üzündə kafirlərdən heç kimsə qoyma qalsın. Daha mən 950 il onlara təbliğ etdim. Heç biri islah olmadı. Cəmi 80 nəfər gəldi. Buyurur ki, bunlardan doğulan da hamısı kafir olacaqlar. Və bunlar son zəlalətə yetişiblər. Ona görə qalmalarının faydası yoxdur, heç birini saxlama. Nuh(ə)ın duası tufan gətirdi. Lənət belə bir şeydir. Rəhmətdən məhrum olmaq belədir. Bir şəxs dua edər, onun duası təsir qoyar. Bir də bir şəxs özü təsir göstərər. Nəinki duası təsir göstərir. Duası yox. Özü Allahın izni ilə təsir göstərə bilər. Bunun rəhmət tərəfinidə qeyd edək. Biri budur ki, insan başqasına dua edər, dua olunan şəxs rəhmətə şamil olar. Yəni duayla başqasına rəhmət gələr. Məsələn dua edir ki, Allah, filankəsə filan nemətlərindən ver. Quranda ayələr var buyurur, Gedin rəsulullah sizə dua etsin. Bir də var ki, Allah rəhməti asılı şəkildə verib. O dua etmir. Onun Allah tərəfindən rəhmət verməsi üçün izni var. Məsələn İsa(ə) Allahın izni ilə ölü dirildirdi, şəfa verirdi. İsa(ə) dua etmirdi ki, Allah şəfa versin. Cərəyan belə deyildi ki, İsa(ə) dua etsin sonra Allah xəstəyə şəfa versin. Allah bu izni İsa(ə)a vermişdi, yəni İsa(ə) bu kamala çatmışdı ki, Allahın izni ilə İsa(ə) özü şəfa versin. Allahın izni ilə, yəni bu asılı şəfa idi. Allah İsa (ə) a bunu bəxş etmişdi. Lənət tərəfində də o cür olur. Lənət tərəfində də insan naşükür olsa əlindən nemətləri alarlar. Yəni mümkündür bir şəxs Allaha dua etsin digər bir şəxsin əlindən nemət alınar. Bir də budur ki, Allah bir şəxsə icazəni verir digər bir şəxsin əlindən neməti ala bilir. Onun əlindən alar. Mubahilə ayəsindən görsənir ki, ikinci təsvir Əhli Beytə aiddir. Buyurmur gəlin qarğış edək və ya dua edək. Buyurur, Allah yalançılara lənət etsin. Diqqət edin – Buyurur: Allahın lənətini yalançılara qərar verək. Yəni bizim bu qüdrətimiz var ki, biz Allahın lənətini yalançıların üzərinə qərar veririk. Nəinki dua edərik yalançılara Allahın lənəti baş tutsun. Bu lənəti biz qərar veririk. Yəni Əhli Beytdə o qüdrət ruhu, əzəmət ruhu var idi ki, yalançıya Allahın lənətini qərar verərdilər. Yəni Allah bu izni vermişdi ki, onu lənəti ondan sadir olsun. Nəinki bəd dua etsin Allah da ona lənət göstərsin. Biz qərar veririk. Yəni bizdə bu kamal ruhu vardır ki, biz ona qərar verək. Bu da görsənən bir cərəyandır. Tarixdə bu hadisədə iştirak edən beş şəxs idi. Onlar, Peyğəmbər(s), İmam Əli(ə), imam Həsən(ə), imam Hüseyn(ə), Xanım Zəhra(s) idi. “Gəlin övladlarımızı çağıraq, siz də öz övladlarınızı, xanımlarımızı, siz də xanımlarınızı, özümüzü və siz də özünüzü.” Görək bu beş kimsə bu ayədə necə yerləşir. Çağıraq, yəni mən çağıranam - Rəsulullah. Onlara belə deyir – övladlarımız yəni imam Həsən(ə) və imam Hüseyn(ə) də ora aiddir. Xanımlarımız, Xanım Zəhra(s) ora aiddir. Bəs imam Əli(ə) hara aiddir? - Özümüzə. Əli(ə), rəsullahın övladı deyil, xanım da deyil. O, Özümüzə aiddir. Mübahilə ayəsi Quarni Kərimdə imam Əli(ə) haqqında ən böyük ayədir. İmam Əli(ə) Muhəmməd(s) ın özüdür. Yalnız nübuvvəti yoxdur. “Məndən sonra peyğəmbər yoxdur”. Mubahilə ayəsi Peyğəmbərin besət zamanına bənzəyir. Peyğəmbər besətdə Hira dağında məbus olur. İmam Əli(s) də orada idi. Bu hadisə Nəchül Bəlağədə var. İmam Əli(ə) haray səsi eşidir. Şeytanın səsini eşidir. Məbus olanda Şeytan bir neçə dəfə nalə edib. Çünki şeytan bir neçə dəfə məhdudlaşıb. Hər dəfə rəhmət çoxalsa şeytan bir mərhələ məhdudlaşar. Pak insanlar çoxaldığı zaman fasiq insanlar məhdudlaşarlar. Ancaq özlərini fasiq edə bilərlər. Pak insanlar azalsa fasiq insanlar çoxlarını fəsada keçirər. Tarixdə Adəm xəlq olduğu zaman nəbilik gəlir və.s, sonra Rəsulullah gəlir Muhəmməd(s) rəsulullah olur, Fatihə surəsi nazil olduğu zaman və.s Şeytanın işi hər dəfəsində zaman zaman bir az da məhdudlaşıb. Şeytan fəryad etdi, İmam Əli(ə) Rəsulullaha dedi, bu fəryad - qışqırıq nədir? Peyğəmbər buyurdu, bu şeytanın fəryadıdır. Sonra buyurdu: Əli, mən nəyi görsəm sən də onu görərsən, mən nəyi eşitsəm sən də onu eşidərsən. Yalnız məndən sonra nəbi yoxdur. “Mən nəyi görsəm sən də onu görərsən, mən nəyi eşitsəm sən də onu eşidərsən” bu söz üstün sözdür. Bu Nəhcül Bəlağədə imam Əli(ə) dan nəql olunub. Rəsulullah nəyi görür imam da onu görürdü. Təkcə nübuvvəti yoxdur. Muhəmməd(s) ın özüdür. Mübahilə ayəsinə qayıdaq. Bu peyğəmbər dövründə baş tutan bir cərəyan idi. Düzdür, cərəyan şəxsi hadisədir. Lakin Quran cərəyanlarının iki tərəfi vardır. Biri hadisədir, biri isə bu hadisənin dərsidir. Bir də hadisənin içində qanunlardır. Nə qədərki, günəş var ay var Quranın da cərəyanları vardır. Quran yalnız peyğəmbərin zamanı üçün gəlməyib, bütün zamanlar üçün gəlib. Ona görə heç bir ayə təkcə baş vermis hər hansı bir hadisə üçün nazil olduğunu qəbul etmirik. O hadisə yalnız səbəbdir ki, o ayə nazil olsun. Sanki bir insan bir söz deyir, sözü ümumi sözdür, sözü təkcə o hadisəyə aid şəxsi söz deyil. Lakin o şəxsi hadisə səbəb oldu ki, o sözü desin. Biz onun sözünü təkcə o şəxsi hadisəyə həsr etməyəcəyik ki, filankəs filankəsə belə söz dedi. Ola bilər sual şəxsi olsun. Cavab isə şəxsi deyil. Hər hansı bir hadisəyə qarşı bir reaksiya olur. Lakin reaksiya o hadisəyə həsr olunmur. Quranın da adəti budur. Quranın dəbi budur. Ona görə heç vaxt Quranın şəxsi ayələri yoxdur deyək bu ayə yalnız peyğəmbər dövrünə həsr olunub. Mubahilə hadisəsi də belə bir cərəyandır. Düzdür, bu hadisə peyğəmbərlə Nəcran məsihiləri arasında olub. Lakin o hadisədəki dərslər, bu cərəyanda həmişəlikdir. O hadisədə Allah Taalanın buyurduğu kəlamlar həmişə çıraq kimi yanır. Allah bir hadisə baş verəndə çırağı yandırır və o çıraq həmişə yanır. Hadisə səbəb olur ki, o çıraq yansın. Quran ayələri o cürdür. Hadisə çıraq yandırır. Hadisə gedəndən sonra hadisə gedir lakin çıraq qalır. Xristian məsihilər Nəcrandan gəlmişdilər. İki üç bəhsdə Peyğəmbərlə mübahisə edirdilər. Onların bəhsləri Muhamməd(s) ın risalətində İsa(ə) idi. Onlar nəzərləri bu idi ki, İsa Allahın oğludur və ya üç Allahın biridir. Və İslam peyğəmbərinində risaləti yoxdur. Onların qarşısında Həzərtin sözü bu idi ki, mən rəsulam və İsa(ə) da abdullahdır, yəni Allahın quludur. İsa Allahın oğlu ya Allah deyil, Allahın quludur. Buna iki sübut gətirdi. Bir sübut vəhydir. Allah Peyğəmbərə vəhy edir ki, İsa Allahın quludur. Vəhy özü buna sübutdur. Düzdür vəhy peyğəmbərə sübutdur. Kim də peyğəmbərin peyğəmbərliyinə inanarsa ondan sonra ona vəhy ikinci dərəcəli sübutdur. Bir şəxsdən möcüzə gördüyüm zaman inandım ki, o peyğəmbərdir daha o mənə nə desə sübutdur, höccətdir. Bir bu yoldur Allah buyurdu ki, biz sənə tilavət etdik, bu sözləri sənə çatdırdıq ki, İsa Allahın oğlu deyil. İsa əbdullahdır. Bu vəhydir, bu sübut vəhydən irəli gəlir. Bir sübut da Quran həm söz buyurar, eyni halda ki, bir söz buyursa biz gərək ona gözü bağlı inanaq, həm də çalışaq ki, bizə gözü açıq söz desin. Eyni halda ki, Quran haqqdır, haqqlığını başa salar. Və Quranın bir möcüzəsi də budur. Eyni halda ki, Quran haqqdır haqq olduğunu da bəsirətlə başa salır. Quranın təbiəti bu cürdür. Bir nəfər eyni düzlük olsa O, düzlüyünü də bəsirətlə başa salmağa çalışar. Bəzi insanlar düzdürlər, lakin düzlüklərini çatdırmaqda tələsirlər. Mən haqqam O, niyə məni düşünmür? Bilmirlər ki, haqqı çatdırmaq da gərək bəsirətlə olsun. O vaxta qədər ki, sən ona bəsirət verməmisən o haqqı düşünə bilməz. Təkcə sən haqqsan bu kifayət etməz. Haqqı çatdırmaq da gərək haqqla olsun. Həm söz haqqdır, həm Quran haqqdır, həm də haqq nazil olub. Bilək ki, haqqı neçə cür məna ediblər, bir mənası da budur ki, haqq çatdırılıb. Sən haqqsansa o demək deyil ki, hamı da səni qəbul etməlidir. Sən gərək haqqı çatdırasan. Çatdırmasan problem günah təkcə onda deyil ki, O, haqqı düşünmür, təkcə onda deyil ki, haqqı görmür. Günah səndədir ki, çatdıra bilmirsən. Ona görə İslam təkcə haqq deyil, həmdə haqqı çatdırır. Peyğəmbərin vəzifəsi təkcə söz deyil. Quranda ayələr belə deyil ki, “mə alər rəsul illəl bələğ”. Peyğəmbərin vəzifəsi demək deyil. Buyurur: “ma əlal rəsul illal bəlağul mubin”.(Nur 54) Peyğəmbərin vəzifəsi çatdırmaqdır. Çatdırmaq təkcə demək deyil. Çatdırmaq bəzən deməkdir, bəzən əməldir, bəzən hətta küsməkdir o zamana qədər ki, söz ona çatsın. Bəzən xoş danışmaqdır ki, söz çatsın. İnsan övladına söz çatdırmaq istəyirsə həmişə dili işləməməlidir. Çünki, Allah insana təkcə dil neməti verməyib. Gözü də işləməlidir. Qulağı da bəzən işləməlidir. Bəzən övladın sözünü eşitmək də haqqı çatdırmaqdır .Çünki, uşağın məhəbbət cəhətindən boşluğu var. Gərək onunda sözünü eşidəsən. Bəzən danışsan çatmır lakin baxsan çatar. Bəzən uşağı qucaqlasan çatır. Bizim haqqı çatdırmaq üçün bir intizarımız vardır. Haqqıq bir bəhsdir, çatdırmışıq isə ikinci bəhsdir. Ona görə Quranın tərbiyyəsi budur ki, eyni halda vəhydir, eyni halda o Allahın tərəfindəndir bunlar hamısı haqqdır və Quran özü də bu minvallarla haqqdır, haqq olduğunu bəsirətlə çatdırır. Ona görə burada ikinci sübut da buyurur. İsa(ə) ın Allahın oğlu olmamasına əqli sübut da var. Buyurur, siz niyə İsanı Allahın oğlu bilirsiniz? Eyni halda ki, insan kimi yeyir, insan kimi yatır, insan kimi ehtiyacı var, yorulur. İncillərinizdə də bu məsələ var, bəzən yorulur, hirslənir, yatır, yeyir və.s. Belə şəxsdə İnsan hərəkatı vardır. Ehtiyac hərəkatı var bu Saməd deyil - Ehtiyacsız deyil. Nədən siz onu Allahın oğludur deyirsiniz? Onun atasız doğulmağı, sizi yalnız çaşdırır. O məsələ sizi çaşdırır. Çünki, O, atasız anadan olub. Buna görə deyirsiz Allahın oğludur və üç Allahın biridir. Bu məsələ sizə aydınlaşdırılmalıdır ki, əgər bir şəxs atasız olsa Allahdırsa bu ilk olaraq Adəm və Həvva olmalıdır. Onlar ikiqat Allah olmalıdırlar. Siz onların da Allahlığını etmisiniz? Quran buyurur İsanın məsəlini başa düşmək istəyirsinizsə o zaman Adəmə baxın. Adəmdə də nütfədən əmələ gəlmək bəhsi yox idi. Adəmdə təbii uşaq olma prosesi, əvvəldən gəlmə prosesi yox idi. Onu Turabdan yaradıb, nəyinki nütfədən. Biz isə əvvəldən demişik, insanın yaranma prosesi iki cürdür. Ya birbaşa torpaqdandır, Ya da insan yaranış prosesi sudandır, nütfədəndir. İnsanların problemi buradadır ki, adi yaranış kimi sudan yaranmayan biri ilə qarşılaşsa, adilikdən kənara çıxanda deyir bu gərək Allah olsun. Xeyir, elə Adəmə baxsa problem həll olar. Allah nişanə də göstərir. İstəyir insanların gözlərini də açsın. Eyni halda ki, vəhy edir daha sonra bəsirət üçün bir tablo da qoyur ki, yaranışın ( Fərqi yoxdur insan hansı formada yaranıb ) Allah olmamsını düşünə bilək. İnsan, “Kun fə yəkun”la yaranıb. Əgər inanırsınız Adəm,xələqəhu min turab, kun fə yəkun

( Adəmi yaratdığı zaman ona ol dedi oda oldu). İsa isə daha da aydın olar. Çünki, İsanın heç olmasa anası var idi. Onda yaranış daha rahatdır. Onda isə ata-ana yox idi birbaşa torpaqdan yarandı. Siz onu necə həll edirsinizsə İsanı da o cür həll edin. Bu bəsirəti açmaqdır. Bunu bizə Quran verir. Sonra buyurur ki, “Əl həqqu min rəbbik”- Həqq rəbbindəndir.(Kəhf 29) Bu söz mühim bir sözdür. Haqq Allahdadır. Kim Allah tərəfində olsa haqqdadır. Kim Allah tərəfində olmasa haqqda deyil. Haqq olan həmişəlik qalandır, batil isə aradan gedər. Rəd surəsində Allah haqqı və batili izah edən zaman buyurur, haqq suya bənzəyir, batil isə köpüyə. Su axdığı zaman köpük əmələ gəlir. Sakitləşəndə köpük aradan gedir. İnsanın gözləri bağlı olduğu zaman batil yəni köpük sudan haqqdan istifadə edər. İnsanların cəhalətləri varsa deməli nəsə həsadətləri vardır. O, insanın xəsətliyi zamanı köpük çıxa bilər. İnsanlar iman həyatında yaşamaq istəyəndə isə köpüklər istər istəməz partlamalı aradan getməlidir. Onda qalanlar isə haqqdır. “Əl həqqu min rəbbikum.” İstəyir ki, bununla peyğəmbəri arxayın etsin. Həmdə İztirablı həyat keçirməsin. Axirət üçün Haqq cərəyanı var. Bu, “qızım sənə deyirəm gəlinim sən başa düş” üslubundadır. Allah İstəyir, Rəsulullaha deməklə bizə çatdırsın ki, insan məsələnin zahirinə baxmaz. Məsələnin üzü ilə məsələni həll etməz. Adətən köpük üzdə olar. Sən cücəni payızda saymalısan. Allah bu məsələni həll etdiyi zaman, məsələni izah etdi. Əvvəllərdə qeyd etdik ki, bəzi insanların iki cür xəstəliyi var. Bəzi insanlar şəhvət xəsətəsidirlər, bəzi insanlar şübhədən xəstədirlər. Şəhvət və şübhənin nə fərqi var? Bəzi insanlar məsələni düşünmürlər, gözlərinin qabağında nəsə pərdə var, maneə var. Buna şübhə deyilər. Məsələ həll olmayıb. Sən bir şəxsi dəqiq tanımırsan. Beləsinə arxayın ola bilmirsən çünki, onu tanımırsan. İstəyirsən ona əmanət verəsən. Burada şübhə var. Burada gözünün qabağında pərdə var. Buna şübhə, maneə deyirlər. İnsanın gözünün qabağında pərdə kimidir. Bəzi vaxtlar isə məsələ şübhə deyil, məsələ şəhvətdir, insanın nəfsi istəkləridir. O arxadan yapışır ki, insan getməsin. Şübhə insanın getməyinə qarşıda olan maneədir. Sanki axar Su gedir bir daşa rast gəlir. Ona şübhə deyilir. Şəhvət isə budur ki, cazibəli bir şey suyu çəkir, o suyu qoymur getsin. Şəhvət arxada olar, şübhə isə insanın qarşısında olar. Şübhə insanı görməyə qoymaz. Şəhvət isə insanı getməyə qoymaz. Şübhəni aydınlaşdırmalısan, şəhvəti qət eləməlisən. Şübhəyə çıraq lazımdır, şəhvətə isə qayçı lazımdır. Şəhvətə çıraq lazım deyil. Şübhəyə elm lazımdır, şəhvətə iman, təqva lazımdır. Şübhədə insan düşünməlidir, əqlini işlətməlidir, şəhvətdə isə insan qəlbini işlətməlidir, iradəsini yoxlamalıdır. İnsana hər iki xəsətlik gələ bilər. Və mövzular da müxtəlif ola bilər. Ola bilər insanın həm şübhəsi var, həm də şəhvəti var. Bir mövzuda şübhəsi var, bir mövzuda şəhvəti. Bunlar təzadları olan şeylər deyillər ki, bu olsa bu olmaz. Əksinə insanda ikisi də ola bilər. Müxtəlif sahələrdə Şübhəsi də ola bilər, Şəhvəti də. Şəhvət də məqsəd təkcə cinsi istək deyil. Şəhvət ümumi mənadadır onu insanın nəfsi istəyir. Şəhvət ona deyirlər ki, cəzb edicidir. Şübhə isə ona deyirlər ki, maneədir. İnsanın rüşdü üçün, insanın kamalı üçün bunlar maneədir. İki şey qoymaz insan rüşd etsin. Bir əks tərəfə cəzbedici, bir də düz tərəfə maneə. Bunlar ayrı-ayrı sözlərdir. Şəhvət - Cəzbedici əks tərəfə deyirlər.

Şübhə - Maneə düz tərəfə deyirlər. Bir “məğzubi aleyhim” dir, biri “zallin”dir. Onlar şəhvətləri əsasında yaşayırlarsa elələri qəzəb olunmuşlardırlar. Onlar, şübhə əsasında yaşayırlarsa onlar azmışlardırlar. Biz namazda Allahdan istəyirik nə şübhə əsasında yaşayaq, nə də o şəhvət əsasında yaşayaq. Allah bizə elə bir nemət versin ki, həm gözümüzdən pərdə getsin, həm ayağımızdan zəncir. Bununla düz yolda olarıq - İhdinəs siratəl müstəqim. Biz istəyirik Allah bir insanı düz yola yönəltsin, sonra ona Allahı izah edirik. Allah bizə öyrədib ki, belə izah edək. Düz yola düşmək istəyirik, yəni şəhvət yola düşməyək ki, bu cəzbedici olsun və bizi düz yolumuzdan çəkindirsin. Bir də gözümüzdə pərdə salan maneələrə düşməyək. Onlar siratdan uzaqlaşmaqdır. İnsanın problemi bəzən şübhə olar bəzən isə şəhvət. Bizim ilk vəzifəmiz budur ki, insanın problemini şübhə kimi görək. Yəni O, məsələni düşünmür və ona bunu izah edək. Başqalarına aid olan ilk vəzifəmiz odur ki, ona məsələni başa salaq. Buna höccətin tamam olması deyirlər yəni məsələ başa düşülsün. Ola bilər o başa düşür. Lakin mən onun başa düşdüyünü bilmirəm. Mən nəzərə alıram ki, O bilmədən belə etdi. Ona görə beləsinə bildirirəm ki, məsələ belə deyil. Məsələn bir şəxs pis məqsədlə naməhrəmə baxır amma mən fikirləşirəm ki, güya bilmir. Sözümlə ona çatdırıram ki, bu günahdır. Günah olduğunu ona çatdırdığım zaman ondan şübhə vəzifəsi aradan getdi. Yalnız çatdırmaqla, deməklə yox. Çatdırmağın özünün də etabları var. insan bir şəxsə məsələni necə çatdırmalıdır. Çatdıqdan sonra indi problem şübhə problemi deyil, şəhvət problemidir. Onda da bu praktika məsələsidir, çatdırma deyil. Quran mübahilə cərəyanında onları praktikaya dəvət edir və buyurur, sizin şübhə probleminiz yoxdur. Bunu həm vəhy yolu ilə, həmdə subut ilə izah etdim ki, sizdə şübhə olsaydı bu olmalıdır, İsa atasızdır çünki Allahdır deyirsinizsə - Sizə Adəmi misal gətirdim aydın olsun ki, atasız olmaq Allah olmaq demək deyil. Ona görədə bu şübhə məsələsi deyil. Buyurur indi sizinlə ayrı cür danışıram. Dedim, əgər özünüzü bu məsələdə haqq bilirsinizsə gəlin lənət edin. Mən əgər yalançı olsam mən aradan gedim. Məndə də bu qüdrət var ki, sizə lənət edim siz aradan gedəsiniz. Siz də hazırısınızsa gəlin bu işi birlikdə görək. Ama rəsulullah özünü onlara bir belə arxayınlıq verir ki, mən Allahdan sizə lənət diləyim. Burada diləyim də deyil. Bunu ayədə sizə izah edəcəyik ki, bu nədir. Allahın onlara lənət qərar verməsidir.

Məndə özümə qarşı bu inam var. Siz də özünüzü haqq bilirsinizsə əksinə edin. İki tərəfdən biri yalan deyirik. İndi hansımız yalan deyirik? Onlar burada praktika bəhsinə düşüblər. Daha teoriya bəhsindən çıxıblar. Çünki, məsələ daha şübhə deyil. Bu bütün məsələlərdə İnsan başqasıyla necə danışmalı olduğunu göstərir. Bu da insan hansı baxışla baxması üşün böyük bir dərs oldu, çeşmə oldu. İndi gələcəyik. Buyurur, sənə elm gəldikdən sonra gəlib səninlə mübahisə edirlər. Bunun adını mübahisə qoyaq. Sual verirlər yox mubahisə edirlər. Çünki, insana məsələ aydın olandan sonra məsələni soruşsanız mübahisə edər, sual etmir. Buna deyirlər ləcacət, tərslik etmək. Daha düşünmək üçün elmdən sonra mübahisə etməzlər. Düşünəndən sonra daha düşünmək üçün mübahisə etməzlər. Buyurur gəldikləri zaman onu bil ki, daha məsələ elm məsələsi deyil, bilmə deyil. İnsan bir məsələni düşünəndən sonra da onu qəbul etmirsə bu Ləcacətdir. Buyurur, daha sözünü onlara çatdırmısan. Onlara ayrı cür təklif et. Gəlin hamımız çağıraq - övladlarımızı və övladlarınızı, xanımlarımızı və xanımlarınızı, özünüzü, biz də özümüzü, sonra qarğışlayaq. Qarğışlayaq yəni Allahın lənətini yalançıya qərar verək. Burda iki mühim bəhs var. Bir bəhs budur ki, peyğəmbər özünə nə qədər inanırdı. Və bir şeyə insan inansa hara qədər getməlidirsə onun inamı qədərindədir. Bu göstərir ki, insan adətən şübhəli məsələlərə razı olmaz, o arxayın olmayan məsələlərdə övladını, yoldaşını, özünü, özünün ən istəklisini bu səhnəyə atmaz. İnsan o şübhəli məsələlərdə yalnız özünü atdıqdan sonra övladını atar. İnsan bir məsələyə arxayındırsa inanırsa onda hərşeyə hazır olar. Bu rəsulullahın inamını göstərir ki, O, haqq üçün övladınıda verməyə hazır idi. İmam Həsən, imam Hüseyni də bu səhnəyə çəkirdi. Razı idi ki, bu səhnədə onlar da iştirak etsinlər. Onları da bu səhnəyə aparırdı. Məsələyə o qədər yəqini var idi. Bu bir məsələ. Bu bizə bir əxlaqi dərs də verir. İnsan bir şeyə inansa gərək əvvəl nəyi həyata keçirsin? Mən bir şeyə inanıramsa o iş əvvəl övladımdan, yoldaşımdan, həyata keçirim. Mən inanıramsa, uşaq gərək belə olsun. Axı öz uşağımla niyə elə olmuram? Mən inanıramsa, uşaqla gərək belə davranım. Belə davranışı öz uşağımda tətbiq edirəm. Biz fikrən inandığımız şeyləri gərək ən yaxınlarımızda həyata keçirək. Və bu insan üçün islam cəmiyyətində mühim bir bəhsdir. Məsələn mən başqasının uşağına baxıram və deyirəm ki, yaxşı olardı onunla belə davransınlar. Özüm də bəzən onlara belə davranmağında kömək edirəm. Amma öz uşağıma o cür deyiləm. Məsəl var deyərlər “aləmi bəzər özü lüt gəzər.” Yəni biz bu cür olmamalıyıq. Əgər biz bir yola, bir fikrə, bir tərbiyyəyə inanırıqsa, bir üsluba inanırıqsa o üslubu özümüzdə də həyata keçirməliyik. Bir misal da qeyd edək. Mən istəyirəm ki, mənimlə davrananda bu cür davransınlar. Bəs Özüm başqasıyla o cür davranmışam? Bir sözə inanırsansa özün birinci elə olmalısan. Məlum olur ki, sözə inanmırıq. Söz - əqidə, iman deyil. Əqidə, imanı insan birinci özündə həyata keçirər. İnsan başqasını islah etmək üçün bir iş görmək istəsə əvvəl özünü islah etməlidir. Başqasını islah edirəm amma özümdə də həmən o pisliyin olduğunu görmürəm. Bu İslah olunmalıdır. İnsan inandığı bir  şeyi, birinci özündə həyata keçirməlidir. Haqq budur ki, insan bu yolda istəklilərdən də keçməyə hazır olsun. Bu da bir məsələdir. Düzdür Allahın lənəti düşməyəcəkdi amma nə məlumdur ki, ayrı şey düşərdi. Yəni Allah tərəfindən yox insanlar tərəfindən. Çünki, burada fitnələr ola bilərdi. Bu oyun, musabiqə, qumar ola bilərdi. İkinci tərəfdə isə fitnə də ola bilər. Yarışda adətən aldatma da olar, fitnəkarlıq da. Bu prossesi bu cür aparmaqda istəyir ki, haqqın nə qədər dəyərli olduğunu bizə desin. Haqqın dəyərini, zərrəsini və ucalığını bizə göstərir. Buda, peyğəmbərin möcüzələrindən olan bir məsələdir. Burada  bir ayrı məsələ də var. Buyurur, biz Allahın lənətini yalançılara qərar verək. Yalançılar - yəni iki qrup yalançılar. Bir xristianlıq tərəfində olan yalançılar. Bir də yalançı dedikdə peyğəmbər tək özünü nəzərdə tutmur. Belə çıxır ki, kim peyğəmbərlə bir yerdədirsə onlar da yalançıdır. Yalançı kimə deyirlər? Yalançı ona deyirlər ki, bir iddiası olsun, bir də dəvəti olsun. Bir tamaşaçı var, bir də oyunçu. Bu ayənin axırından belə çıxır ki, peyğəmbərlə gedən şəxslər tamaşaçı ünvanında getməmişdilər. Onların da peyğəmbərin sözündə iştirakları var idi. Yəni peyğəmbər nə iddia edirdisə onlar da o iddiaya şərik idilər. Yəni bu beş nəfər bu işə həmkardırlar. Təkcə möminlərdən bir nümunə olaraq bunları özüylə aparmayıb. Bəzi təfsirlərdə qeyd edirlər ki,  Xanım Zəhra, imam Həsən, imam Hüseyn və İmam Əlini mömünlərdən nümunə kimi özüylə aparıb. Əvvəla möminlərdən nümunə aparsaydı gərək üç uşaq, üç qadın, üç dənə də kişi aparaydı. Çünki ayə cəmdir. “övladlarımız, qadınlarımız və özlərimiz.” Əgər ayə əsasında nümunə aparmaq istəsəydi  üç qadın, üç uşaq, üç kişi aparmalıydı. 10 nəfər olmalıydı. Amma 5 nəfərdirlər. Məlumdur ki, istəmirdi möminlərdən nümunə aparsın. Onların da heç möminlərlə işləri yox idi. Nəcran xristianlarının müsəlmanlarla işləri yox idi. Peyğəmbərlə işləri var idi. Onlarla İki sözü var idi. Bir dəvəti var idi, bir də iddiası. Dəvət bu idi ki, mən rəsulullaham mənə inanın. Mən bir risalətə sahibəm. Mən risalət sahibiyəm. Allah tərəfindən məmuriyyətim var. İddiası isə, Allah bir dənədir, İsa Allahın bəndəsidir. Məlumdur bu 5 kimsə peyğəmbərlə bu iddia və dəvətdə şərikdirlər. Ayədən belə çıxır ki, Onlar da Allah tərəfindən bir məmuriyyət sahibidirlər.